Donderdag 4 januari/Vrijdag 5 januari. Onze laatste dag in Siem Reap en de terugreis. Tijd om wat te shoppen. Ik moet het verhaal over Zonnestraaltje ook nog even kwijt. En we gaan naar huis, ’s avonds vliegen naar Saigon, daarvandaan naar Parijs en dan het laatste sprongetje met Air France naar Schiphol Airport hoewel, wat heeft de captain daar voor mededeling? Weer uitstappen, een storing?
Hebben we nog plannen voor onze laatste dag? Tempeltje zien, boottochtje maken? Niet echt. Maar op ons programma staat in ieder geval een beetje shoppen en verder zien we wel. We haasten ons in ieder geval niet, ontbijten op ons gemak en hebben met onze chauffeur afgesproken dat hij ons om half tien naar de stad brengt.Als we naar het busje lopen wacht ons een minder leuke surprise. Het verzoek om onze kamers voor elf uur vrij te maken voor volgende gasten.
Kamers vrij maken? Dat staat toch niet in de beschrijving die we van ons reisbureau hebben ontvangen. Die staan tot ons vertrek om zes uur tot onze beschikking staat daarin vermeld zodat we ’s middags nog even kunnen douchen en ons klaar maken voor de vlucht naar Saigon. Het meisje van de receptie weet er niet goed raad mee en roept de Franse eigenaar die echter hetzelfde verhaal vertelt. Kamers tot de avond? Onmogelijk en hij pakt er de boekingspapieren bij om ons te tonen dat daarover niets in de reserveringsopdracht van Tulip Tours vermeld staat. Met de ochtendvlucht schijnen er trouwens nieuwe gasten te arriveren en voor die tijd moeten onze kamers nog schoongemaakt worden.
Het antwoord op mijn vraag of er niet een andere kamer voor de rest van de dag beschikbaar is om ons ’s middags nog even op te knappen luidt ontkennend. Non, alles is complet. Maar als we willen kunnen we van het zwembad gebruik maken waarbij we ons in de toiletten kunnen omkleden.
Een beetje knorrig ga ik alsnog aan de gang om onze koffers in te pakken. Die kunnen we in het hotel laten staan, Toch vervelend. In onze Nederlandstalige beschrijving staat toch duidelijk dat we tot vijf uur van de kamer gebruik kunnen maken. In de Engelstalige beknopte beschrijving eveneens maar daarin wordt inderdaad een voorbehoud gemaakt met betrekking tot de beschikbaarheid van de kamer. We hebben maar een keer gedineerd in het hotel wat natuurlijk niet bevorderlijk is om ons ter wille te zijn. En dan als echte Nederlanders ook nog een paar flessen wijn in de supermarkt gekocht om op de kamer te drinken. Dat helpt niet echt mee om een tegemoetkomende houding te bevorderen.
Het wordt na tienen voor we richting stad vertrekken. Maar niet rechtstreeks. Op aandringen van onze chauffeur rijden we eerst langs het kantoor van Vietnam Airlines om onze vlucht te bevestigen. Ik vertel hem dat we dat al hebben gedaan via onze touroperator en dat vindt hij prima maar het is toch beter om het nog een keertje te doen. Nou ja, we hebben hem leren kennen als een pientere knaap en na de ervaring met onze kamer lijkt het me geen slecht idee om zijn raad op te volgen.
Kortom, we confirmeren onze vluchten en informeren gelijk hoe het met de bagage gaat. Gaat die maar tot Saigon, tot Parijs of tot Amsterdam?
No problem krijgen we te horen. Your luggage will be labeled to Amsterdam Airport. En hij toetst daarbij ijverig van alles in op z’n computer dus denk ik dat het met onze vluchten wel goed zit. Wel merkwaardig dat hij onze paspoorten wil zien en vraagt in welk hotel we verblijven en welke kamer. Is dit een verkapte controle van de overheid?
De overdekte markt ligt in het centrum van Siem Reap en biedt naast schaduw – heerlijk want de hemel is zeer blauw en de zon zeer heet – veel mogelijkheden tot de aankoop van souvenirs en leuke dingen voor thuis. Bij een boekwinkel kopen we echter eerst een Oxford English Cambodian Dictionary voor Zonnestraaltje als hulp bij haar Engelse les. Heb ik al verteld wie Zonnestraaltje is? Nee? Kan je nagaan hoe vermoeiend zo’n reis is. Dat ik op een gegeven moment dingen ga vergeten.
Maar goed, Zonnestraaltje hebben we ontmoet toen we de avond van onze eerste dag gingen eten in het Khmer restaurant in het eetstraatje van de stad. Een jongedame van nog geen anderhalve meter lengte die ervoor zorgde dat de mensen een plaatsje vonden. Als het zo uitkwam nam ze ook bestellingen op en rekende zonodig af. En dat alles met een voortdurend stralende lach die nog eens extra expressief werd door een gebit dat je niet echt perfect kan noemen. Vanwege haar uitstraling noemde ik haar meteen Zonnestraaltje.
Aan het einde van die avond wisten we dat ze 23 jaar oud was, al vier jaar weg uit het ouderlijk huis, een boerderijtje dat aan de Mekong stond, en dat haar ouders gescheiden waren. Engels had ze van chauffeurs geleerd en ze volgde nu iedere middag een uur onderwijs in die taal.
Gisteravond hadden we natuurlijk weer bij het Khmerrestaurant gegeten en bij het afrekenen had Lia haar het speciale visitekaartje gegeven dat we altijd op onze reizen meenemen om weg te geven. We staan er met z’n vieren op en verder de bekende vaderlandse symbolen als tulpen, windmolens en een paar koeien. Zowel in Vietnam als Cambodja vinden de mensen het prachtig om te ontvangen maar Zonnestraaltje verraste ons volledig met haar reactie.
Of het onze koeien waren die er op stonden. Nog nooit zo’n mooi voorbeeld meegemaakt waaruit blijkt dat we in verschillende werelden leven. Is that your cow? Voor haar een bewijs van onze rijkdom.
Maar wat een pientere meid. Ze vertelde dat haar moeder had gevraagd of ze terug wilde komen om op de boerderij te werken maar daar zag ze niets in. Haar echte wens is om gids te worden. Dat betekent eerst haar studie Engels afmaken en overdag en ’s avonds hard werken om de opleiding tot gids te kunnen volgen. Ze maken lange dagen, deze meisjes want ze is niet de enige die het zo doet. Volgens mij loopt ze ’s avonds op haar tandvlees maar ze slaagt er desondanks steeds in om die parelende lach te laten zien bij het begroeten van gasten.
Terug naar het shoppen. Wij maken een uitgebreide inkoopronde langs alle zaken en met het zoeken, bieden en afdingen zijn we een paar uur bezig voor we ons aan een groot koel glas vruchtensap kunnen zetten. Na de aankoop van nog een paar T-shirts wandelen we naar het eetstraatje dat er bij daglicht heel anders uitziet dan ’s avonds. Het is aanzienlijk minder druk bij de diverse restaurants. Het onze is wel open maar Zonnestraaltje is niet aanwezig. No sir, she works here only in the evening.
Wat te doen, om het boek hier voor haar achter te laten vinden we niet zo’n geslaagd idee. Onze reisgenoten komen dan na wat informeren te weten dat ze overdag een baan heeft bij een hotel. Te ver weg om te lopen en we charteren een motorbedjah om daar naar toe te gaan.
Het is een klein hotel van 40 a 50 kamers waar we arriveren. De verrassing als ze ons ziet binnenkomen is groot. We moeten meteen gaan zitten op het terras en iets drinken. Ja, ze werkt inderdaad als receptioniste in dit hotel van ’s ochtends zeven tot vijf. Ze heeft er een klein kamertje en van vijf tot zes gaat ze naar school voor de Engelse les. En haar einddoel is duidelijk. Een opleiding volgen en gids worden.
Als we haar wat later ons cadeautje geven biggelen de tranen over haar wangen. Maar wat een spirit. Het doet me denken aan die kleine pezige vrouwtjes die met hun bootjes keer op keer de Mekong overroeiden om passagiers over te zetten. Ook van die onvermoede krachtbronnen.
Tegen een uur of vier zijn we terug in het hotel. Twee uur nog te gaan voor we vertrekken naar het vliegveld en we korten de tijd met ons omkleden, wat drinken, puzzelen en muziek luisteren.
Om zes uur komt onze chauffeur ons ophalen. Tijd om afscheid te nemen. We werpen nog een laatste blik op la maison d’Angkor en gaan op weg.
De rit naar het vliegveld duurt nog geen tien minuten in plaats van het geplande half uur. Daar verrassen we onze chauffeur met een flinke fooi en nemen afscheid van deze prima vertegenwoordiger van z’n land.
Om half zeven kunnen we vervolgens inchecken en dat gaat vlot. Bij het betalen van de luchthavenbelasting komen we door onze eigen onoplettendheid echter in moeilijkheden omdat ze hier uitsluitend US-dollars accepteren. Ik had het moeten weten, had ook dollars meegenomen maar die zijn tijdens het shoppen uitgegeven omdat men hier in de winkels het liefst heeft dat je daarin betaalt. Nu moeten we dwars door een paar controlepunten weer naar buiten waar een van de vliegveld bewakers ons wijst waar we geld kunnen wisselen. Achter een onopvallende deur blijkt een bijkantoortje van een bank te zitten en ik wissel meteen maar 100 Euro voor Dollars onder het motto dat je nooit kunt weten waar het goed voor is.  Per persoon 25 Dollar luchthavenbelasting moeten we daarna betalen. Dat lijkt me een aardige bron van inkomsten voor dit druk bezochte vliegveld.
Maar de koffers werden doorgelabeled voor Amsterdam, daar hebben we dus geen omkijken meer naar. We vertrekken een kwartiertje later dan gepland en komen om tien uur aan in Saigon. Als we naar de transferruimte wandelen, passeren we een groot bord waarop onze namen genoemd worden. Mr Mrs Jamsen Smit.
Hé, dat zijn wij. Zijn we al tot VIP gepromoveerd of zou er iets niet in orde zijn? Laten we maar even vragen bij de transferbalie of er iets bijzonders aan de hand is.
Als we dat doen blijkt dat er geen problemen zijn. Integendeel, we kunnen hier al inchecken voor de afsluitende vlucht naar Parijs. Dat is nog eens service bieden.
Alles lijkt verder te verlopen zoals het moet. Een half uur voor het vertrek instappen en ons installeren voor de nacht. Het enige is dat we niet vertrekken. Niet na een half uur en ook niet na een uur. Een kleine storing die eerst even verholpen moet worden deelt de captain mee. Om 1 uur komt dan het bericht van de captain dat er een reserve onderdeel gemonteerd moet worden en dat het wel even kan gaan duren voor dat gebeurd is. Iedereen moet uitstappen, op het vertrekbord in de hal staat dat de vlucht cancelled is en dat nadere mededelingen zullen volgen.
Vijf voor twee zitten we in de transferruimte wachtend op de dingen die komen gaan. Vietnam Airlines heeft kennelijk z’n dag niet. Naast ons zit nog een zaal vol passagiers die zitten te wachten vanwege een technische storing aan hun vliegtuig.
Inmiddels zijn de meeste winkeltjes in de hal gesloten. De maatschappij blijft in gebreke wat de verstrekking van informatie of iets te drinken betreft. Ruim vierhonderd mensen zitten te wachten op wat er komen gaat. Op een gegeven ogenblik circuleert het bericht dat het nog wel even kan duren omdat er een ander vliegtuig uit Parijs moet komen.
Half drie krijgen we eindelijk een flesje water en een kwartier later komt het bericht dat we om vier uur zullen vertrekken. Er worden dekens uitgedeeld en iedereen kan een warme maaltijd halen. Die zijn opgewarmd en uit het vliegtuig gehaald. Ik heb echter geen trek om zo laat in de nacht nog te gaan eten. Links en rechts installeert iedereen zich voor de nacht en met een tas als hoofdkussen probeer ik liggend op drie stoelen wat te slapen.
Na wat gedraai en zoeken naar de juiste houding ben ik daarna een uurtje van de wereld.
Om tien over vier Vietnamtijd komt het bericht dat de storing verholpen is en we weer kunnen instappen. Slaperig hobbelen we door de safety en om half vijf zit iedereen weer op z’n plaats in het vliegtuig. Vliegen jongens, dat is het enige dat ik verlang. En dat gebeurt maar aanvankelijk met een gangetje van zo’n 600 kilometer. De captain had verteld dat de technici keihard hadden gewerkt en een nieuw onderdeel hadden gemonteerd. Zou dat eerst moeten inlopen? In ieder geval is de geplande tijd van aankomst half twaalf plaatselijke tijd, dat komt neer op een dikke 12 uur vliegen. Met een aankomst in Parijs die uren te laat zal zijn. Veel te laat om onze aansluitende vlucht te halen. Nou ja, daar zal wel iets voor worden geregeld. Ik zet m’n horloge weer terug op de Europese tijd en probeer wat te slapen.
Om een uur of vijf ’s ochtends (nieuwe tijd) maak ik een rondje door het vliegtuig. Er zijn al meer mensen wakker en in de pantry worden aan liefhebbers warme broodjes en koffie uitgedeeld. Daar kan ik me wel in vinden. Buiten is het al licht. Ik wandel een paar keer heen en weer, van voor naar achteren, om de bloedsomloop in m’n benen te herstellen. Altijd mooi om zo’n slapende menigte te overzien. Aan de taal te horen had ik eerder tijdens de vlucht al kunnen constateren dat het overwegend Fransen zijn. In alle soorten en afmetingen, morsige types, oude mensen, mooie jongens met slanke vrouwen, kinderen. De man die naast me zit, reist alleen. Kan een Vietnamees of een Chinees zijn. Hij is meteen na het instappen gaan slapen, met een blinddoek voor z’n ogen en oorbeschermers op. Ergens benijd ik hem. Lijkt me heerlijk om op deze wijze al die saaie vlieguren te kunnen doorbrengen.
We passeren India, Pakistan en Teheran. Een Johnny Halliday lookalike leunt over de stoel voor me waarin z’n vrouw zit. Voorzichtig John, straks klapt de hele boel naar achteren en heb ik jullie allebei op m’n schoot.
We zitten overigens weer helemaal achterin. Dat is niet plezierig vliegen, de staart van een vliegtuig kwispelt als het ware waardoor je niet rustig zit. Uit de pantry achter me komen eetluchtjes van maaltijden die opgewarmd worden. Het zijn altijd dezelfde weeïge geuren die dan door het vliegtuig circuleren. Niet echt lekker.
Het vliegtuig ontwaakt nu volledig, bij de toiletten staan de liefhebbers in de rij.
Ik heb mezelf al opgefrist voor de grote golf bezoekers. Haar gekamd en de baard geïnspecteerd. Het was zo’n eigentijds ongeschoren hoofd dat me aankeek in de spiegel. Jammer dan, m’n scheerapparaat zit in m’n koffer.
En zo verstrijken tergend traag de uren. Kwart voor tien krijgen we zowaar iets te eten wat het midden houdt tussen het ontbijt en de lunch.
Het warme eten dat ik al rook tijdens het opwarmen blijkt rijst met vis te zijn. Oh nee, niks mis met vis maar niet als ontbijt, asjeblieft.
Gelukkig zijn er veel broodjes met jam en bakjes yoghurt dus de buik wordt toch nog gevuld. Dat mag ook wel want onze laatste echte maaltijd was die van de vorige middag, zo’n uurtje of dertig geleden.
Ik verwacht eigenlijk dat de captain wel iets zal vertellen over de gemiste aansluitingen maar hij zwijgt in alle talen. Toch een eigenschap van Vietnam Airlines tijdens deze vlucht.
Als we nog anderhalf uur te gaan hebben beginnen sommige passagiers al enthousiast hun zomerkleding te verwisselen voor warme kleding. Rustig aan jongens, er is nog tijd genoeg. De man naast me, hij komt uit Vietnam, is ook ontwaakt. Hij vertelt me dat hij nog verder moet naar België en voor de TGV heeft geboekt.
Het is twaalf uur ’s middags als we op Charles de Gaulle landen en het vliegtuig kunnen verlaten. Op het vliegveld blijkt alles perfect geregeld te zijn voor onze overstap. We worden naar een speciale balie gebracht en daar staan medewerksters van Air France en KLM gereed om ons verder te helpen. Prettige verrassing, we kunnen al om vijf over twee met een vlucht naar Amsterdam mee en ontvangen een bon voor een maaltijd in een van de vele restaurants op deze luchthaven. Alles loopt verder zoals het moet en vijf over twee gaan we de lucht in. Een vluchtje van een uur en met een glaasje witte wijn vieren we alvast onze behouden thuiskomst. Misschien wat voorbarig omdat op Schiphol onze bagage niet meegekomen blijkt te zijn. Nee, lag niet aan het labelen en was ook niet achtergebleven in Saigon. De oorzaak was een bliksemstaking op CdeG maar die is al weer opgelost en de bagage komt mee met het volgende vliegtuig. Wij vinden het wel mooi, zijn niet van plan om daar op te wachten en vullen een formuliertje in om het thuis te laten bezorgen. En vallen daarna in de armen van onze afhalers die we dank zij ons mobiele telefoontje uit Parijs al hadden kunnen informeren over onze late komst.
Hoe het met die bagage afliep? Die wordt nog dezelfde avond thuis bezorgd. Gebeurt tienduizenden keren per jaar en op Schiphol hebben ze daar een goed systeem voor opgebouwd om al die gevallen op te vangen.
Zo komt er met enig oponthoud het einde aan een fantastische reis waarin we zoveel hebben gezien dat we er voorlopig nog niet over uitgesproken raken. Ik heb in mijn verhaal geprobeerd om de gewone dagelijkse gebeurtenissen tijdens zo’n reis weer te geven. Met alle dipjes en hoogtepunten zoals ik die heb ervaren en hier en daar wat toelichtingen over de geschiedenis van de twee landen.
Als ik terugblader in de voorgaande 33 hoofdstukken bekruipt me nu al verbazing. Schreef ik daarnet over hoogtepunten? Het was een aaneenschakeling van hoogtepunten. Dat ik de laatste hoofdstukken misschien wat minder enthousiast lijk is vooral te wijten aan de onvermijdelijke vermoeidheid die na vier weken toeslaat.
Deze reis was afgezien van een paar kleinigheden voortreffelijk verzorgd door Laurens van Kol van Vietnam Journey en Tulip Tours.
Het werd een reis die ook slaagde dankzij onze reisgenoten. Dat het klikte tussen ons wisten we al maar dat we er een paar vrienden voor het leven bij hebben gekregen mag je vooraf alleen maar hopen.
Het werd een reis die ik iedereen kan aanbevelen met de toevoeging dat er dan nog tal van variaties en andere bestemmingen mogelijk zijn.
Mocht je plannen hebben in die richting dan zou ik zeggen: doe het nu. Het bureau heb ik hierboven vermeld. Zij zullen je zeker niet teleurstellen in je verwachtingen.

Mei 2007
Ruud Jansen

Emailadres:  ruudenlia@ziggo.nl