30. Intermezzo 4. Mijn onderwijzer meneer Simons.
Aan dit hoofdstuk is een Naschrift over het leven van meneer Simons toegevoegd.
Het volgende verhaal heeft eigenlijk niet zoveel met de oorlog te maken en toch ook weer wel. Het gaat over de wonderlijke wegen van het toeval. Over dingen, die – schijnbaar? – bij toeval gebeuren.
Je hebt zelf ook vast wel eens zo’n gebeurtenis meegemaakt. Dat je gezellig met je partner door de stad loopt en om de een of andere reden denkt aan iemand, die je in jaren niet gezien hebt.
Wie kom je tegen op dat moment? Precies, de persoon die net een rol in je gedachten speelt.
“Goh”, zeg je dan verrast. “Dat is ook toevallig. Ik loop net aan je te denken”.
Over een toevallige ontmoeting met gevolgen voor beide partijen handelt dit verhaal.
(meer…)
31. Het laatste hoofdstuk.
Zo krijgt het verhaal over m’n belevenissen tijdens de oorlog ’40-’45 dan toch nog z’n definitieve vorm. Bijna vijfenzeventig jaar na afloop.
Voor me toont het PC-scherm op het moment dat ik dit schrijf een blanco pagina voor het laatste hoofdstuk. De afsluiting, misschien wel de verantwoording die ik me had voorgenomen te maken, maar het wil even niet lukken.
In m’n columns voorzie ik in zo’n geval wel eens door een vraaggesprekje met m’n alter ego te voeren. Iets in de geest van:
Je hebt er wel de tijd voor genomen Ruud.
Dat mag je wel zeggen, ja.
Is het een opluchting dat je het gedaan hebt? (meer…)
Bijlage bij hoofdstuk 9 en 12
DE SLEUTEL VAN DE ACHTERDEUR
Schoutenweg 2a
I VOORWOORD
Dit verhaal is de uitvoerige versie van het artikel dat in mei 2018 is verschenen in het Deventer Jaarboek. In het artikel Schoutenweg 2a, de sleutel van de achterdeur worden zowel de onderduikperiodes van Lou Jansen en zijn gezin op dit adres beschreven als de inval van de SD daar enige tijd na hun vertrek.
Lou Jansen maakte samen met Paul de Groot en Jan Dieters deel uit van de leiding van de illegale CPN. Op 20 juli 1940 verboden de Duitse autoriteiten de CPN en haar nevenorganisaties. Daarop doken de leiders van de illegale CPN onder: Jansen in Appelscha, Dieters in Deventer en De Groot in Eindhoven.
In juni 1941 huurde Bertus Webeling, een Amsterdamse communist, in opdracht van de partij een huis aan de Schoutenweg te Deventer. Deze woning moest als schuiladres dienen voor Lou Jansen en zijn gezin.
In najaar van 1941 werd het pand aan de Schoutenweg 2a betrokken. Bertus, zijn vrouw en hun dochtertje zouden er tot de inval van de SD op 7 februari 1943 wonen. De Jansens trokken bij hen in. Met een onderbreking in de lente van 1942 woonden zij er tot vlak voor de kerstdagen van 1942.
Het onderzoek voor bovengenoemd artikel leverde een schat aan informatie op, meer dan erin verwerkt kon worden. Vandaar dit uitvoeriger verhaal, dat tevens zal dienen als basis voor een nog te schrijven toneelstuk.
Tot slot een woord van dank aan Ruud Jansen, die het voor een groot deel meemaakte, er een boek over schreef en steeds weer bereid was mijn vragen te beantwoorden.
Johan van der Veen
Deventer
juli 2018
II INLEIDING
Op 4 maart 1943 schrijft een rechercheur van de gemeentepolitie Deventer een rapport over de verdwijning van twee kisten met lijfgoederen uit de woning van A.C. Webeling aan de Schoutenweg. Een kleine maand eerder, toen hij het pand na de inval van de SD verliet, waren die kisten er nog. Ze stonden in de gang bij de voordeur.
Hij sluit zijn rapport af met de mededeling dat hij de achterdeuraan de buitenkant op slot heeft gedraaid en de sleutel hierbij overlegt. De sleutel kwam terecht in het politiearchief. In 2016 kwam hij weer tevoorschijn en is de stille getuige van de twee periodes dat Lou Jansen, één van de leiders van de illegale CPN, met zijn gezin ondergedoken zat in Deventer. (meer…)
Boek bestellen – Voordat ik het vergeet
Voordat ik het vergeet
De tweede wereldoorlog? Over het leven in de jaren die er aan voorafgingen, het onverwachte begin, de drie jaren dat we ondergedoken waren, de afloop?
Prijs €19,95
Exclusief bezorgkosten
Eigenlijk is hij nooit helemaal weggeweest
Eigenlijk is hij nooit helemaal weggeweest. De oorlog bedoel ik, die van 40-45. Ze hebben wel geprobeerd hoor om ‘m te laten verdwijnen. Direct al nadat hij afgelopen was. Het leek wel of er was afgesproken om er niet meer over te praten. Als je dat maar lang genoeg zou volhouden dan werd hij vanzelf zoiets als de tachtigjarige oorlog of de Hoekse en Kabeljauwse twisten.
Maar echt lukken deed dat toch niet echt. Er was gewoon te veel gebeurd en na een jaartje of twintig zwijgen kwamen de eerste verhalen. Daarna was 40-45 niet meer weg te denken, vooral in de meimaand. (meer…)
Rembrandt
Of ik al naar Rembrandt was geweest schreef me gisteren een van de lezers.
Je bedoelt de late Rembrandt vroeg ik voor de zekerheid want een misverstand over de grote meester is gauw geboren.
Hij bedoelde inderdaad de huidige expositie in het Rijks waar het storm schijnt te lopen en ik vertelde hem dat ik het nog maar even aanzag. Proberen een tijdstip te ontdekken waarin je niet achter een rij van tien mensen dik moet proberen een glimpje van zijn werk op te vangen. (meer…)
74 JAAR GELEDEN
De herdenking van de Februaristaking
74 Jaar geleden vond de Februaristaking plaats. Om precies te zijn op 25 februari 1941.
Het verhaal over deze staking is al een eindeloos aantal malen verteld. Hoe duizenden mensen uit Amsterdam en omgeving hun werk neerlegden uit protest tegen de anti-joodse acties van de WA en de daarop volgende strafexpedities van de Grüne Polizei tegen de joodse bevolking in Amsterdam.
De verontwaardiging die dit opriep leidde uiteindelijk tot een proteststaking die zich als een lopend vuur over de hele stad uitbreidde. Beginnend bij de tram gingen bedrijven, gemeentekantoren en winkels dicht. (meer…)
Nooit meer schaatsen op de Boerenwetering
Of ik wel eens had gevoetbald bij een van de clubs aan de Zuidelijke Wandelweg vroeg me laatst een leeftijdgenoot? Natuurlijk heb ik daar wel eens gevoetbald was m’n antwoord. Sterker nog, ik denk dat elke liefhebber van mijn leeftijd daar met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid wel een keertje een wedstrijd heeft gespeeld. Gewoon voor de club waarin hij zat of voor z’n school, tijdens het jaarlijkse hoogtepunt van de schoolwedstrijden.Er werden trouwens veel meer sporten beoefend aan de Wandelweg. Hockey, korfbal, tennis, cricket, zwemmen en misschien zelfs wel veldhandbal maar daar ben ik niet helemaal zeker van.
Eigenlijk lag het wel voor de hand dat die sportvelden daar lagen. Het was tenslotte de rand van de stad en traditioneel werd buitensport daar naartoe verbannen door de gemeente Amsterdam. Met uitzondering van korfbal moet ik daar aan toevoegen. Dat werd volgens een andere traditie in de vele speeltuinen gespeeld die de stad rijk was. (meer…)