4. De Catedral de Santa Maria
Ik las ergens dat in Spanje de eerste kerk al tijdens de tweede helft van de eerste eeuw werd gesticht. Het verhaal vermeldde niet of dat toevallig in Sevilla was maar dat doet er ook niet toe. Na het gereed komen van dit eerste godshuis vond in ieder geval ieder gehucht, dorp of stad dat zo’n gebouw ook in hun plaats niet mocht ontbreken. Men heeft kortom de afgelopen twintig eeuwen niet stil gezeten en het resultaat is dat er op dit moment 61000 kerken in Spanje staan. Een flink aantal en toen we door Sevilla wandelden zagen we wat dat in feite betekende. Het leek wel of er op iedere hoek van de straat een stond. Dat was natuurlijk niet het geval maar we hebben er heel wat van binnen en buiten kunnen bekijken.
De grootste en oudste in Sevilla is de Catedral de Santa Maria. Oorspronkelijk stond op de plaats van deze kerk een moskee die werd gebouwd in het jaar 1172 tijdens de Moorse overheersing van Spanje. Nadat de Spanjaarden er tegen het einde van de dertiende eeuw in slaagden om de Moren uit Sevilla te verdrijven werd deze moskee in gebruik genomen als kerk. Niet zo lang want het gebouw raakte in verval en men besloot om op de funderingen een nieuwe kerk te bouwen, die de grootste van het land moest worden. In 1506 was men met de bouw gereed maar na vijf jaar moest de kathedraal weer worden gesloten omdat een deel van het koepelgewelf het begaf. Het duurde daarna lang voor alles hersteld was. Het uiteindelijke resultaat is echter een gebouw met imponerende afmetingen. In grootte de derde van de wereld, alleen de Sint Pieter in Rome en de Sint Paulus in Rome zijn groter.
Van de oorspronkelijke islamitische kerk zijn alleen de patio met de oranjebomen en de toren, de Giralda, bewaard gebleven. Het uiterlijk van deze voormalige minaret met zijn hoogte van 97 meter is een mengvorm van Moorse en renaissance bouwstijlen.
Zoals ik in het vorige hoofdstuk beschreef waren wij de dag begonnen met een bezoek aan de Arena en daarna hadden we een rondrit van een dik half uur gemaakt.
Op de open bovenste verdieping van een bus en we hadden daardoor een aardige indruk van de stad gekregen. Een stad met vooral in het centrum veel nauwe straten waar het verkeer zich maar met moeite doorheen perste. Met veel eenrichtingverkeer probeerden auto’s, vrachtverkeer, taxi’s en openbaar vervoersbussen een weg te vinden. Verder liep er één tramlijn naar het centrum en bij een grote bouwput was aangegeven dat er gewerkt werd aan de eerste metrolijn.
Voor we naar de Catedral gingen hadden we bij een klein restaurantje buiten op het terras wat gegeten. Er wordt wel eens geklaagd over de bediening in Nederland maar in sommige Spaanse restaurants kunnen ze er ook wat van als het om gehaast, kortaf en bot gedrag gaat. Zo ook bij dit restaurant waar de man in de bediening ons in een mengeling van Spaans, Duits en Engels te woord stond toen we wilden bestellen. Het was een merkwaardige figuur die een beetje de indruk wekte dat wat hem betrof alle klanten er het verstandigst aan deden om genoegen te nemen met wat hij ze beliefde voor te zetten en als ze dat niet wensten beter gelijk konden opkrassen. En dat terwijl het toeristenseizoen en de zomerhitte nog moesten beginnen. Wat moest dat worden in juli augustus? Uiteindelijk hebben we toch onze eigen keuze gemaakt uit de kaart en dat moet gezegd worden, lekker gegeten. ’s Mans klantonvriendelijke aanpak was gelukkig nog niet tot de mensen in de keuken doorgedrongen.
Daarna was het dan echt tijd voor de Kathedraal van de heilige maagd. Is in woorden weer te geven wat je daar te zien krijgt? Ik begin er maar geeneens aan. Er zijn trouwens veel boekjes op de markt waarin dat al gedaan is. Zoveel pracht en praal, beelden, schilderijen, de graftombe van Columbus, het grote altaar met al dat goud. Je moet wel met de Roomse paplepel zijn groot gebracht om de functies van alles in deze kerk te begrijpen.
Als leek vond ik het vooral verbazingwekkend door z’n overvloed. Waarom die verbijsterende hoeveelheid altaren – het zijn er 46 – en grote en kleine kapellen? Zien we hier het resultaat van een verbond tussen de twee K’s, kerk en koningshuis. Hadden die zich verbonden om de geloofsleer van Rome een zodanige plaats te geven in het dagelijks leven van de Spaanse bevolking dat deze daar met lijf en goed aan verbonden was?
Hoe het zij, ook vandaag de dag staat ruim 80 procent van de bevolking nog geregistreerd als katholiek hoewel het aantal praktiserende gelovigen geleidelijk terugloopt en nog maar een kleine twintig procent bedraagt. Andere geloven, protestant, de islam, joden zijn kleine minderheden. Gezamenlijk ongeveer twee procent van de 45 miljoen inwoners die Spanje telt.
Nog steeds is de invloed van de kerk groot. Ze speelde aan de zijde van Franco een belangrijke rol in de Spaanse burgeroorlog en verkreeg daarna een officiële status in het landsbestuur. Hoewel de overeenkomst met het Vaticaan, het zogenaamde concordaat, waarin deze plaats en rol van de kerk waren vastgelegd, in 1979 werd ontbonden kwam daarvoor in de plaats een nieuwe overeenkomst waarin de positie van de Rooms Katholieke kerk tot in detail was geregeld.
De huidige regering, socialistisch, wil nieuwe wetgeving waarbij ook andere godsdiensten beter tot hun recht kunnen komen maar stuit daarbij op veel weerstand. Een serieuze krachtmeting tussen RK-kerk en de staat zou daardoor onvermijdelijk lijken las ik ergens. Is het voldoende aanleiding voor weer een burgeroorlog? Als ik de deskundigen mag geloven is dat niet het geval maar ik was verbaasd toen ik laatst een verslag las over nog steeds bestaande tegenstellingen tussen Francgetrouwen en aanhangers van de vroegere republiek. Oud zeer dat nog vlak onder de oppervlakte sluimert. Lees als je er meer over wilt weten ‘De stemmen van de Pamano’ van Jaume Cabré.
Terug naar de kerk. Plezierig is dat je daar rustig mag fotograferen mits je niet flitst. Het is er echter zo donker dat je je toestel eigenlijk op een statief moet plaatsen. Helaas, jammer, dat is niet toegestaan. Maar als je maar een stevig standpunt zoekt zijn opnames met een halve seconde best mogelijk heb ik gemerkt. En er is ook altijd wel ergens een plaats waar je je toestel op kunt zetten.
En de prijs om de Catedral te mogen bezoeken. Is die hoog? Die bedraagt 7,50 Euro maar daar krijg je dus heel wat moois voor. Nog mooier, 65plussers genieten een speciale leeftijdsreductie op dat bedrag en betalen maar 2 Euro. Wel je paspoort meenemen want alleen maar grijs haar is niet voldoende als bewijs.
Moe maar voldaan wandelden we daarna de Joodse wijk in om op een van de vele terrassen iets te drinken. Was het vroeger niet zo dat op het plein tegenover de kerk de plaatselijke kroeg gevestigd? Ik begrijp nu waarom. Kerkbezoek maakt dorstig.