‘We moeten nodig weer eens gaan schilderen,’ had mijn echtgenote al een paar keer gezegd en hoewel ik het volledig met haar eens was kwam daar niets van. De voornaamste oorzaak was dat het groepje schilderende liefhebbers waarmee we zo’n jaar of tien in Hilversum optrokken, een paar jaar geleden uiteen viel. En het vinden daarna van een andere groep om ons bij aan te sluiten lukt tot nog toe niet echt.

Toen we van het voorjaar de kriebels weer voelden opkomen groeide echter het idee om nog eens te proberen met de oude groep een weekend te gaan schilderen bij Marijke van der Meij. Zij begeleidde ons tot haar vertrek naar Drenthe. Ze woont tegenwoordig met Colin, haar partner, in Orvelte. Samen hebben ze daar een groot atelier waarin ze workshops schilderen voor groepen geeft.

Zo gezegd zo gedaan dus. Het bleek uiteindelijk nog lastig om een datum te prikken die iedereen uitkwam maar begin oktober was het zover en reisden we naar Orvelte af.

Het werd een geweldig weekend. Marijke had een aantal inleidende oefeningen voor ons bedacht, met OI-inkt schetsen maken van lijnen in alle denkbare vormen. De bedoeling was tweeërlei. Enerzijds proberen ideeën op te doen, anderzijds los komen van allerlei ingeslopen gewoontetjes bij de opzet van een schilderij. Na de gezamenlijke bespreking was de volgende stap om een of meerdere schetsen, gecombineerd met details uit de omgeving of uit een bestaand schilderij, te gebruiken voor een geschilderd werk. Dat mocht naar keuze abstract of figuratief zijn.

Onder invloed van haar enthousiaste aanpak sloeg de inspiratie bij iedereen toe. Twee dagen werd er door iedereen keihard aan drie of vier stukken gewerkt, ’s middags onderbroken door een fantastische lunch van onze gastvrouw, en zondagnamiddag bespraken we met z’n allen het resultaat. Geen meesterwerken of mooie doekjes voor boven de bank maar daar ging het niet om.

Drie deelnemers moesten daarna helaas naar huis omdat de plicht op maandagochtend riep. De zes achterblijvers brachten de avond pratend, lachend en etend door bij de Chinees in het dorp Westerbork. Een bijzonder geslaagd schilderweekend dus.

Wij hadden besloten om pas op maandagochtend naar huis te rijden maar maakten daar gelijk een educatieve dag van. Het voormalige kamp Westerbork ligt in de buurt van Orvelte en omdat we een paar weken geleden in Theresienstad in Tsjechië waren geweest lag het voor de hand om nu ook een keertje daar naar toe te gaan. Ik nam altijd aan dat het kamp vlak bij het dorp van die naam ligt maar dat is niet het geval. Het zogenaamde Durchgangslager ligt in een verlaten gebied op minstens vijftien kilometer afstand.

Maar er staan daar overal richtingborden die naar het kamp verwijzen en die volgend arriveerden ten slotte bij het Herinneringscentrum Kamp Westerbork. In dit museum wordt de geschiedenis van het kamp getoond met foto’s, gebruiksvoorwerpen, delen van een barak, verhalen en filmbeelden. Vanaf de aanleg half dertiger jaren om Joodse vluchtelingen uit Duitsland op te vangen, via het gebruik als Judendurchgangslager tijdens de jaren 40-45 tot de periode na afloop van de oorlog toen het achtereenvolgens interneringskamp werd voor NSB’ers, repatriëringkamp voor Indische Nederlanders en woonoord voor Molukkers.

Van tijd tot tijd worden er bijzondere exposities georganiseerd. Deze keer was er een aan Anne Frank gewijd.

De plaats van het eigenlijke kamp ligt op een flinke afstand van het Herinneringscentrum en is alleen met de fiets of wandelend te bereiken. Een speciaal busje onderhoudt tijdens de openinguren van het museum een halfuursdienst voor bezoekers. Met uitzondering van een wachttoren, het huis van de kampcommandant en het nationaal Monument Westerbork, de spoorlijn met de omgebogen rails, herinnert er maar weinig aan het kamp zoals het er ooit uitzag.

Gevoelsmatig vind ik het besluit om een plaats waar zo onbeschrijflijk geleden is, na de oorlog als opvangstkamp voor allerlei groepen te gebruiken niet echt kies. Beter was het wat mij betreft geweest om het kamp na afloop van de oorlog voorgoed te sluiten en in te richten als blijvende herinnering aan de verschrikkingen van het naziregime en als waarschuwing want de meeste mensen vergeten snel. Jammer genoeg is dat niet gebeurd en pas van het voorjaar kwam men op het idee om na te gaan of er nog ergens een van de barakken in gebruik was met de bedoeling was om die te herplaatsen. Dat bleek het geval te zijn bij een boer in de buurt. Toen de aankoop bijna voor elkaar was brandde de barak tijdens een weekend af. Een deel van de verbrande resten liggen nu in het Herinneringscentrum.

Wat me overigens opviel was het aantal bezoekers. Tientallen mensen op een gewone maandagochtend geven aan dat de gebeurtenissen in de oorlog toch nog leven.

Wij reden na dit bezoek verder in zuidwestelijke richting, misten een afslag en reden een half uurtje langs een van de veenkanalen, langs rustige dorpen met moeilijke namen door een stukje Nederland dat in vergelijking met het Westen heerlijk rustig is. Uiteindelijk kwamen we weer op de drukke A28 terecht. Na een kilometer of twintig passeerden we Zwolle. Daar trok een andere gebeurtenis uit het verleden me onweerstaanbaar naar Kampen maar dat is een ander verhaal.

Schilderen in Drenthe, we spraken met de groep af om het meer te gaan doen. Reken maar dat ik dat warm houd.

18-10-2009

erJeetje