‘Was je vroeger ook al zo’n liefhebber van Amsterdam’, kreeg ik laatst als vraag voorgelegd na weer een aflevering over deze stad en daar wist ik niet zo gauw een antwoord op. We gaan regelmatig naar deze stad omdat we er dichtbij wonen maar versmaden ook een bezoek aan Haarlem of Utrecht niet. Of nog verder weg als het zo uitkomt. Je zou me een stedofiel kunnen noemen als dat woord tenminste bestaat. Wat de vraag betreft zou ik mezelf in ieder geval geen Amsterdam-deskundige noemen. We komen er graag, weten iets van de historie, kennen er redelijk de weg en ontdekken er tijdens wandelingen iedere keer nieuwe dingen om over te vertellen.
Verleden week bijvoorbeeld liepen we door de Reguliersbreestraat voor een bezoek aan de film en bijna automatisch schakelde ik m’n gedachten even terug naar m’n jeugd. Geen eeuw geleden maar wel lang.

Televisie in Nederland bestond nog niet afgezien van een paar voorzichtige proefuitzendingen in Eindhoven en we pakten minstens een keer per week een bioscoopje. Meestal dicht bij huis in het Stinkertje (Ceintuurtheater), de Rialto of de Cinetol. Maar ook de doorlopende voorstelling van een uur in de Cineac Reguliersbreestraat was populair. Altijd druk, altijd in de rij staan voor een kaartje in het steegje naast de bioscoop, onder de luifel wachten tot de in generaalsuniform gestoken portier vooraan de rij het sein gaf dat er weer een paar liefhebbers naar binnen mochten. Doorlopend betekende namelijk dat je er bij wijze van spreken de hele dag kon blijven zitten als je eenmaal binnen was. Om te kijken naar het Nederlands nieuws van Polygoon, het wereldnieuws, een of twee korte films over de natuur of een van de vele wereldwonderen en een tekenfilm. Naast Tom and Jerry zag ik daar eind 1945 de Naziekopstukken tijdens de processen in Neurenberg met beelden van de Concentratiekampen om de aanklacht te ondersteunen. Eerder dat jaar hoe tijdens de opmars van Amerikaanse troepen in the Pacific de Japanners met vlammenwerpers uit hun ondergrondse bunkers werden geblazen met beelden van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki als finale. Soms bleven we dan zitten om dergelijk nieuws nog een keer te zien. Uit nieuwsgierigheid of door het spanningselement van de filmbeelden.
Eind jaren veertig werd Tuschinski onze favoriete bioscoop met op woensdagmiddag voor zeventig cent een plaats op het balkon om een Technicolorspektakel te zien. In die tijd altijd met een voorprogramma en echte muziek uit de muziekbak onder leiding van Anton Kersjes.
Als ik me goed herinner zat er in dat steegje naast de Cineac een miniwinkeltje, niet veel meer dan een groot loket, waarin ze snoep, ijs en fris verkochten.
Toen de televisie eenmaal vaste voet had gekregen was er voor die doorlopende voorstellingen van een uur geen belangstelling meer. De bioscoop ging daarom verder met de vertoning van films die al een half jaartje in het normale circuit hadden gedraaid maar uiteindelijk kwam ook daar een einde aan.
Na een restauratie van het gebouw – rijksmonument – in 1996 kwam er een restaurant, vervolgens een club en ik zag dat er nu een speelautomatenhal is gevestigd onder de naam Merkur Casino.
Ook Gamba, de ijssalon op de tegenoverliggende hoek is verdwenen. Nu zit daar een soort broodjeszaak. Maar het steegje met de overhangende luifel is gebleven. Zonder rij wachtende liefhebbers voor een kaartje maar wel wordt er nog steeds op de plaats van dat minishopje van vroeger de verkoop van het een of ander uitgebaat. Volledig aangepast aan de huidige tijd, dat wel. Coffeeshop the Saint staat op het uithangbord en dat is dus andere koffie dan in mijn jeugd.

26-3-2014
erJeetje